Centra: Công cụ theo dõi người dùng đáng sợ của Facebook, không một ai thoát được

Những thông tin dưới đây đều được một thượng nghị sỹ Mỹ lấy từ một nguồn giấu tên trong nội bộ Facebook, nói ngắn gọn là có “whistleblower” tiết lộ thông tin mật, còn mức độ chính xác tới đâu chưa được kiểm chứng.

Cụ thể vừa rồi, hai CEO mạng xã hội khổng lồ Facebook và Twitter, Mark Zuckerberg và Jack Dorsey đã lại phải ra điều trần trước thượng viện Mỹ. Nội dung buổi điều trần chủ yếu đề cập đến chủ đề không mấy liên quan, đấy là những cáo buộc hai mạng xã hội này dìm dập những tiếng nói của người dùng có góc nhìn bảo thủ, sau khi kỳ bầu cử tại Mỹ kết thúc.

Chuyện cũng không có gì đáng nói nếu như thượng nghị sĩ Josh Hawley của bang Missouri hỏi Zuckerberg về cụm từ “Centra”, và đưa ra một tấm hình screenshot của thứ được cho là công cụ theo dõi người dùng, liên kết tất cả những tài khoản, thiết bị của một người dùng lại với nhau:

Nhìn vào dashboard công cụ theo dõi người dùng của Facebook, ta có thể thấy những dòng như DATR Linked Accounts, Device Linked FB Accounts hay Device Linked IG Accounts. Những dòng này cùng con số chỉ thị bên cạnh chứng minh rằng, Facebook có thể theo dõi một người dùng ngay cả khi họ đổi thiết bị, hoặc cùng một thiết bị nhưng đổi sang tài khoản khác. Họ làm được điều này bằng cách sử dụng những mã số định danh riêng của từng thiết bị như IMEI điện thoại chẳng hạn.

Về cơ bản, người dùng không cần phải đăng nhập đúng 1 tài khoản, vào đúng 1 thiết bị để Facebook nhận ra người dùng. Tương tự, dù có đổi tài khoản khác nhưng vẫn đăng nhập trong phạm vi tất cả những thiết bị đã được Centra liên kết, Facebook vẫn nhận ra chúng ta thôi. Nếu đăng nhập Facebook hoặc Instagram trên web, họ sẽ dùng cookie “DATR” để theo dõi hành vi sử dụng internet ngay cả sau khi ta đã đăng xuất tài khoản. Cookie DATR này được cho là vẫn sẽ theo dõi một người dùng trên trình duyệt trong khoảng thời gian 2 năm kể từ lúc ngừng sử dụng Facebook (rất khủng khiếp).

Có hai điều rút ra sau khi thượng nghị sĩ Hawley tiết lộ về Centra.

• Thứ nhất, chẳng có gì bất ngờ khi Facebook sở hữu một công cụ như thế này để theo dõi và thu thập dữ liệu cá nhân của người dùng, sẽ bất ngờ hơn nếu họ không có công cụ ấy mới đúng.
• Thứ hai, chẳng riêng gì Facebook, những gã khổng lồ công nghệ khác như Google, Twitter,… cũng đều sở hữu những giải pháp theo dõi hành vi người dùng để kiếm lời từ doanh thu quảng cáo.

Toàn bộ ngành công nghiệp quảng cáo trực tuyến đều được gây dựng nên từ khung sườn cơ bản là dữ liệu người dùng. Xét riêng với trường hợp của Facebook, để tạo ra được một profile dữ liệu người dùng hoàn chỉnh, phục vụ mục đích quảng cáo, Facebook sẽ cần càng nhiều thông tin thông qua hệ thống các thiết bị lẫn nền tảng mà chúng ta sử dụng. Lý do là, nếu ta đổi tài khoản, hoặc dùng nhiều thiết bị cùng lúc nhưng trình duyệt không đồng bộ hóa lịch sử, thì các bên quảng cáo sẽ có ít thông tin hơn nhiều để hiện những quảng cáo đúng “gu” của chúng ta. Vì thế những con số định danh của các thiết bị công nghệ khác nhau trở thành chìa khóa vàng để Facebook theo dõi chúngg, ngay cả khi anh em đăng xuất tài khoản Facebook, xóa ứng dụng Facebook, hoặc dùng trình duyệt khác để lên mạng.